Ostatnimi czasy wzrosło stosowanie ziołowych produktów leczniczych oraz suplementów w  celu zwiększenia masy ciała, siły mięśniowej, a także spalania tkanki tłuszczowej. Pojawiające się badania sugerują, że korzyści zdrowotne roślin przypisuje się ich bioaktywnym związkom, takim jak polifenole, terpeny i alkaloidy, które mają wpływ na ludzki organizm.

     Stosowanie produktów ziołowych jest regulowane przez Agencję ds. Żywności i Leków (FDA) jako specjalna kategoria żywności i sklasyfikowana jako „suplement diety” zgodnie z ustawą Dietary Supplement Health and Education Act (DSHEA) z 1994 r.

 Żeń-Szeń

Jednym z najpopularniejszych ziołowych suplementów diety oraz  przypuszczalnie najlepiej zbadanym ziołem pod względem sprawności fizycznej jest żeń - szeń.  Istnieje jego kilka gatunków, mianowicie  żeń-szeń azjatycki, żeń-szeń koreański, żeń-szeń chiński ( Panax ginseng ), żeń-szeń amerykański, żeń-szeń kanadyjski ( Panax quinquefolius ) i żeń-szeń syberyjski ( Eleutherococcus senticosus ).

    Gatunek żeń-szenia zawiera wiele ważnych związków, takich jak witaminy (A, B, C i E), minerały (żelazo, magnez, potas i fosfor), błonnik, białka, saponiny i ginsenozydy, główne składniki aktywne w ziołach. Wykazano, że zmniejsza stres psychiczny, poprawia funkcje odpornościowe i stabilizuje ciśnienie krwi. Ponadto żeń-szeń posiada właściwości antyoksydacyjne, które hamują peroksydację rodników hydroksylowych i lipidów oraz ułatwiają aktywność mitochondriów podczas wysiłku.

    Nowe dane sugerują, że Eurycoma longifolia Jack (żeń-szeń malezyjski) lub Tongkat Ali to jedne z popularnych ziół, które były stosowane w celu zwiększenia wydajności fizycznej oraz leczenia wielu chorób i problemów zdrowotnych. Zioła te, a konkretnie wyciąg z ich korzeni, pozwalają zwiększyć libido u mężczyzn oraz  leczą zaburzenia seksualne, takie jak zaburzenia erekcji.

Tribulus Terrestris

     Ekstrakty z Tribulus Terrestris,  były stosowane w leczeniu infekcji dróg moczowych, kamicy moczowej, bolesnego miesiączkowania, obrzęków, nadciśnienia i hipercholesterolemii.

   W sporcie roślina zyskała szerokie uznanie, kiedy zdobywcy medali, bułgarscy sportowcy w czasie  Letnich Igrzysk Olimpijskich 1996 w Atlancie przyznali, że to za sprawą Tribulusa.

Ostatnie badania naukowe wykazały, że ekstrakt Tribulus Terrestris poprawia produkcję testosteronu u zdrowych mężczyzn.  Uważa się, że jest on bezpieczną alternatywą w leczeniu wielu chorób, takich jak zaburzenia sercowo-naczyniowe.

    Badania przeprowadzone z ekstraktami Tribulusa, wykazały hamowanie aktywności alfa-glukozydazy i alfa-amylazy. Są to enzymy, które biorą udział w hydrolizie węglowodanów. Alfa-amylaza rozkłada oligosacharydy na disacharydy, a alfa-glukozydaza rozkłada disacharydy na wchłanialne monosacharydy. Udowodniono, że hamowanie aktywności tych enzymów zmniejsza hiperglikemię poposiłkową u pacjentów z cukrzycą.

    Badania sugerują, że istnieje korelacja między poziomem testosteronu, a cukrzycą typu II i że niski poziom testosteronu u mężczyzn powoduje zwiększone ryzyko wystąpienia cukrzycy typu II.  Bezpośrednie i pośrednie działanie androgenne ekstraktów Tribulusa może  przyczynić się do poprawy profilu glikemicznego pacjentów z cukrzycą, ponieważ wiadomo, że androgeny zwiększają tolerancję węglowodanów.

Ginkgo Biloba

Ginkgo Biloba to jedno z najpopularniejszych ziół rosnących w Azji. Aktywnymi związkami tego zioła są flawonoidy i terpenoidy. Ich zawartość flawonoidów wspomaga krążenie krwi, a w szczególności krążenie krwi w mózgu; dlatego stosuje się go w zaburzeniach, które wydają się być spowodowane zmniejszeniem przepływu krwi, takich jak utrata pamięci, migreny i bóle głowy. Jest również stosowany w leczeniu choroby Parkinsona. W rzeczywistości stwierdzono, że ginko biloba aktywuje uwalnianie czynnika relaksacyjnego pochodzącego ze śródbłonka, który może zwiększać przepływ krwi w tkance mięśniowej poprzez poprawę mikrokrążenia.

  Pomimo swoich korzystnych efektów, ginkgo biloba był uważany za bezpieczne zioło tylko wtedy, gdy był przyjmowany przez zdrowe osoby dorosłe doustnie i w ograniczonych dawkach. Ginkgo wydaje się również obniżać poziom glukozy we krwi, dlatego ważne jest zachowanie ostrożności u osób z cukrzycą, hipoglikemią lub po ćwiczeniach beztlenowych.

Arnica Montana

  Arnica to wieloletnie zioło z rodziny Asteraceae, uprawiane w południowej Rosji, Europie i Ameryce. Aktywnymi związkami arniki są flawonoidy, tymol, arnicyna, kumaryny i karotenoidy. Stosowano go w celu zmniejszenia ryzyka wystąpienia zdarzeń sercowo-naczyniowych u pacjentów z klinicznie stabilną chorobą wieńcową, leczenia ostrych i przewlekłych stanów zapalnych, chorób zakaźnych oraz stymulacji funkcji immunologicznej. Krótkotrwałe (3 do 6 tygodni) stosowanie arniki pomaga zmniejszyć ból i zwiększyć siłę mięśni u pacjentów z chorobą zwyrodnieniową stawów. Niektóre badania sugerują, że stosowanie arniki zmniejsza bolesność mięśni i uszkodzenia komórek po maratonie u dobrze wytrenowanych sportowców. Niestety nie wszystkie badania to potwierdzają. Wykazano natomiast, że spożycie arniki w dużych dawkach powoduje poważne podrażnienia skóry, a nadmierna jej suplementacja może nawet doprowadzić do śmiertelnych zatruć.

Salix Alba

Salix Alba to drzewo z rodziny Salicaceae pochodzące z Europy oraz zachodniej i środkowej Azji. Zawiera salicynę, która w jelicie przekształca się w kwas acetylosalicylowy. Kora wierzby była stosowana w leczeniu bólu, stanów zapalnych, choroby zwyrodnieniowej stawów, bólów i obniżania gorączki. W rzeczywistości krótki okres suplementacji kory wierzby (240 mg salicyny dziennie przez 2 tygodnie) zmniejsza ból stawów u pacjentów z chorobą zwyrodnieniową stawów, podczas gdy dłuższy okres (6 tygodni) nie wydaje się poprawiać tego objawu. Ponadto doustne podawanie 120 mg lub 240 mg salicyny przez 4 tygodnie zmniejsza ból pleców u pacjentów z bólami krzyża.

    Ekstraktom z Salix przypisuje się niezwykłe działanie w walce z nadwagą i otyłością, a także przeciw lipidemii . Do najbardziej widocznych zdolności, które są przypisywane Salix, należą zmniejszenie masy przymiarowej tkanki tłuszczowej, obniżenie przyrostu masy ciała, zmniejszenie zawartości cholesterolu całkowitego oraz trójglicerydów w krwi. Efekty te przypisuje się głównie frakcjom polifenolowym, które hamują wbudowywanie kwasu palmitynowego w jelicie cienkim.

    W sporcie ekstrakt ten był stosowany w leczeniu schorzeń układu mięśniowo-szkieletowego i stawów (urazy, stany zapalne). Jednak nie przeprowadzono żadnych badań w celu potwierdzenia wpływu ergogenicznego tego zioła na wydajność mięśni u sportowców.

 Autor: Marta Majcherczyk

Bibliografia:

[1] Sellami M., Slimeni O., Pokrywka A., Kuvačić G., Hayes L., Milic M., Padulo J.: Herbal medicine for sports: a review. Journal of the International Socjety of Sports Nutrition  2018,15, 14

[2] Ștefănescu R., Tero-Vescan A., Negroiu A., Aurică E., Vari C.: A Comprehensive Review of the Phytochemical, Pharmacological, and Toxicological Properties of Tribulus terrestris L. Biomolecules 2020, 10, 752

[3] Nora Tawfeek N., Mahmoud M., Hamdan D., Sobeh M., Farrag N., Wink M. El- Shazly A.: Phytochemistry, Pharmacology and Medicinal Uses of Plants of the Genus Salix: An Updated Review. Frontiers Pharmacology 2021, 12, 593856

Artykuły z tej kategorii