Coraz częściej obserwuje się zafascynowanie zdrowym odżywianiem i wybieraniem jakościowo dobrych produktów spożywczych, które niewątpliwie mają znamienny wpływ na zdrowie. Zdrowe nawyki żywieniowe na pewno będą pełnić ochronną funkcję przed chorobami, które wynikają z kontaktu ze szkodliwymi substancjami, do których należą pestycydy czy hormony.

Jednak nadmierne obawy, dotyczące spożywania niezdrowych produktów spożywczych i częste wyobrażenia, dotyczące restrykcyjnego odżywiania, tym samym ostra selekcja danych produktów,  mogą prowadzić do zaburzeń w funkcjonowaniu organizmu. Mowa tutaj o zaburzeniu jakim jest ortoreksja (Ortorexia Nervosa).

Czym jest ortoreksja ?

Ortoreksja jest obsesją na punkcie spożywania żywności, tzw.: „patologiczną fiksacją na temat zdrowego odżywiania”.  Osoby z tym zaburzeniem, jak wspomniano wcześniej, zwracają uwagę na to, aby spożywać pokarm, który jest uznawany za zdrowy, jednocześnie mieć kontrolę nad swoim zdrowiem.

Ortoreksja posiada dość niejasną etiologię, a jej dane epidemiologiczne są rozbieżne. Nie jest ona ujęta w ICD-10,  natomiast w DSM-5 nie została ujęta jako zaburzenie psychiczne. Naukowcy jednak spierają się odnośnie miejsca ortoreksji wśród zaburzeń psychicznych. Niektórzy uważają, że ortoreksja to oddzielna kategoria diagnostyczna, inni z kolei sądzą, że zauważają szereg elementów łączących ortoreksję z anoreksją, a jeszcze inni klasyfikują tą jednostkę jako syndrom zaburzenia obsesyjno-kompulsywnego.

Osoby cierpiące na ortoreksję, są natrętnie zajęci myśleniem oraz zabiegami dotyczącymi ich diety i wyglądu ciała. A sposób przygotowywania posiłków przybiera postać rytuałów, ze szczególnym naciskiem na unikanie zanieczyszczenia pokarmu.

Cechy osoby chorej na ortoreksję

- Przesadne zainteresowanie składem pochodzeniem produktów

 - Analizowanie tabel kalorycznych oraz wszelkich informacji na etykietach produktów spożywczych

- Układanie dokładnego i precyzyjnego menu

- Spożywanie potraw o ściśle określonych porach

- Odczuwanie lęku przed spróbowaniem potrawy przygotowanej przez inną osobę, jeżeli wcześniej nie dowie się, skąd pochodzą wszystkie składniki

- Unikanie towarzystwa, jeżeli celem spotkań jest spotkanie przy stole

Leczenie ortoreksji 

Podstawą leczenia ortoreksji jest zastosowanie racjonalnej diety, ułożonej przez profesjonalistę. Na pierwszym planie, celem będzie wyrównanie niedoborów składników odżywczych i witamin. Następnie, o ile chora osoba nie będzie chciała współpracować przy zmianie nawyków żywieniowych, należy poddać ją psychoterapii, zarówno indywidualnej, jak i grupowej. Bardzo ważne jest też wsparcie bliskich osób, które mogą pomóc w kształtowaniu nowych zachowań żywieniowych.

Autor: Marta Majcherczyk

Bibliografia:

[1] Łucka I. , Janikowska-Hołoweńko D.,Domarecki P., Plenikowska-Ślusarz T., Domarecka M..: Ortoreksja – oddzielna jednostka chorobowa, spektrum zaburzeń odżywiania czy wariant zaburzeń obsesyjno-kompulsywnych? Psychiatria Polska 2019, 53(2), 371–382

[2] Kałędkiewicz E., Doboszyńska A.: Ortoreksja na tle innych zaburzeń odżywiania. Forum Medycyny Rodzinnej 2013, 7, 6, 307–315

[3] Hyrnik J., Zasada I., Jelonek I., Wilczyński K., Janas-Kozik M.: Ortoreksja – aktualne ujęcie problemu. Przegląd badań. Psychiatria Polska 2021, 55(2), 405–420

Artykuły z tej kategorii