Witamina E jest nazwą grupy organicznych związków chemicznych – tokochromanoli, rozpuszczalnych w tłuszczach, w skład których wchodzą tokoferole (T) i tokotrienole (T3). Witamina E jest silnym antyoksydantem wielonienasyconych kwasów tłuszczowych i fosfolipidów, wchodzących w skład błon komórkowych. Bierze udział w procesach metabolicznych.

Rola w organizmie

Obecność tokoferoli i tokotrienoli, zawartych pod postacią witaminy E, chroni organizm przed starzeniem, ponieważ związki te potrafią skutecznie neutralizować wolne rodniki.

Witamina E hamuje niekorzystną dla ścian tętnic modyfikację wolnych kwasów tłuszczowych w lipoproteinach i strukturach błon komórkowych. Obniża degradację erytrocytów, ułatwiając jednocześnie dostarczanie zawartego w nich tlenu do wszystkich komórek organizmu.

Suplementacja witaminy E chroni m.in.: przed chorobami naczyniowo-sercowymi, chorobami układu krążenia, stwardnieniu zanikowemu bocznemu, wielu chorobom neurodegeneracyjnym jak Choroba Parkinsona, choroba Alzheimera oraz AVED ang.: ataxia with vitamin E deficiency. (Choroba należąca do grupy dziedzicznych ataksji móżdżkowych. Głównymi cechami są postępująca ataksja rdzeniowo-móżdżkowa, utrata czucia głębokiego i znaczny niedobór witaminy E).

Niedobór

Żywieniowy niedobór witaminy E prawie nigdy nie występuje u ludzi. Taka sytuacja może wystąpić tylko w przypadku niektórych chorób związanych z nieprawidłowym wchłanianiem tłuszczów, najczęściej uwarunkowany zaburzeniami wchłaniania tokoferoli np.: w przypadku biegunki tłuszczowej. Niedobór może być  też przyczyną usunięcia części jelita.

Chorobą, która jest bezpośrednio związana z jej niedoborem jest bardzo rzadka neurodegeneracyjna choroba AVED, zwana ataksją z niedoborem witaminy E.

Zawartość tej witaminy w osoczu krwi u ludzi waha się w granicach od 0,8 do 2 mg/dl. Objawy niedoboru pojawiają się zwykle przy stężeniu tokoferoli poniżej 0,5 mg/dl.

Objawy niedoboru witaminy E: dystrofia, rogowacenie i starzenie się skóry, wolniejsze gojenie się ran, zwiększone ryzyko chorób układu krążenia- zaburzenia agregacji płytek, zaburzenia płodności.

Zalecenia

Zalecane dzienne spożycie (RDA) witaminy E wynosi od 6 do 20 mg (wg Food and Nutrition Board of the Institute of Medicine). Normy dietetyczne są zróżnicowane w zależności od grupy wiekowej oraz aktualnego stanu zdrowotnego.

Tab.1. Dzienne zalecanie spożycie witaminy E

Źródła witaminy E w produktach spożywczych

Źródłem są tłuszcze roślinne, produkty zbożowe, warzywa.

Wśród olejów zawierających dużą ilość tej witaminy wyróżnić można następujące:

- olej słonecznikowy,

- olej rzepakowy,

- olej kukurydziany,

- olej sojowy

Skuteczne działanie zapewnia jej połączenie z witaminą C i witaminą A oraz glutationem i koenzymem Q10, ponieważ wzmagają działanie wit. E, a ich niedobór powodować będzie zwiększone na nią zapotrzebowanie.

Autor: Marta Majcherczyk

Bibliografia:

[1] Zielińska A., Nowak I.: Tokoferole i tokotrienole jako witamina E. Chemik. 2014, 68, 7, 585–591

[2] Kuźnicki D.: Antyoksydanty i środki obniżające poziom cholesterolu zawarte w surowcach roślinnych wykazujące działanie przeciwmiażdżycowe. Postępy Fitoterapii 2006, 4, 2006-212

[3] Szymańska R., Nowicka B., Kruk J..: Witamina E- metabolizm i funkcje. Kosmos. Problemy Nauk biologicznych. 2009, 1-2, 199-210

Artykuły z tej kategorii