Beta-hydroksy-beta-metylomaślan (HMB) jest metabolitem niezbędnego aminokwasu leucyny, który jest jednym z trzech aminokwasów rozgałęzionych. Według doniesień ma działanie anaboliczne na metabolizm białek.  HMB jest często stosowany przez sportowców i osób aktywnych fizycznie jako suplement diety. W 1996 roku Nissen i jego współpracownicy po raz pierwszy wykazali, że suplementacja HMB obniżyła proteolizę mięśni (rozkład białek) po treningu oporowym i zwiększyła przyrost beztłuszczowej masy ciała i siły w sposób zależny od dawki. Od tego czasu HMB badano w różnych warunkach treningu beztlenowego i tlenowego.

HMB w treningu oporowym

 Trening oporowy o wysokiej intensywności jest niezbędny dla sportowców pragnących zwiększyć siłę i przerost masy mięśniowej. Jednak po treningu oporowym o wysokiej intensywności, który powoduje uszkodzenie mięśni szkieletowych, regeneracja może zająć kilka dni.

      Najnowsze publikacje informują, że suplementacja HMB podczas treningów oporowych może skutkować niewielkim wzrostem masy ciała, ale nie skutkuje znaczącym wzmocnieniem przyrostów beztłuszczowej masy ciała lub strat tkanki tłuszczowej. Niestety tu nie ma uzasadnienia aby suplementacja HMB wpływała znacząco na skład ciała. Ponadto wpływ HMB na siłę również nie jest znaczący. Wprawdzie istnieje ryzyko błędu, bo na przykład badania przeprowadzane na wytrenowanych sportowcach nie wykazuje wpływu HMB na siłę i skład ciała. Brak progresu u sportowców suplementujących HMB może też być stosowaniem różnych programów treningowych bez dodatkowych kontroli podczas tych treningów albo też stosowanie zmniejszonej objętości treningowej, a także niekontrolowanie diety, co również może wpłynąć na ostateczne wyniki.

HMB w treningu wytrzymałościowym

HMB od dawna jest stosowany jako środek antykataboliczny, który może wspomagać regenerację i poprawiać wydolność organizmu. W badaniach Vukovich i Dreifort ocenili wpływ suplementacji HMB na szczytowe zużycie tlenu ( VO 2 max ) u ośmiu trenujących kolarzy, których objętość treningowa wynosiła 300 mil tygodniowo, przy suplementacji 3 g HMB-Ca, 3 g leucyny lub placebo. Wyniki stopniowanego testu wysiłkowego wskazywały, że suplementacja HMB wydłużyła czas do osiągnięcia VO2 max (8%), podczas gdy leucyna i placebo nie.

         HMB może być również korzystne dla poprawy składu ciała i sprawności fizycznej u sportowców na poziomie mistrzowskim

HMB w regeneracji mięśni szkieletowych

        Wydaje się, że HMB przyspiesza regenerację po ćwiczeniach o wysokiej intensywności. Wydaje się również , że ten wpływ na uszkodzenie mięśni szkieletowych zależy od stosunku HMB do wysiłku, postaci HMB, długości czasu suplementacji HMB przed ćwiczeniami, przyjętej dawki, a także stopnia wytrenowania jednostki.

Suplementacja HMB

        Suplement należy przyjmować w ilości 1–2 gramy 30–60 minut przed wysiłkiem fizycznym w przypadku spożywania HMB-FA i 60–120 minut przed wysiłkiem w przypadku spożywania HMB-Ca.

Autorzy doszli również do wniosku, że spożycie HMB-FA sprzyja większemu przyrostowi siły i lepszym wynikom w ocenach o wysokiej intensywności, takich jak Wingate.

         Literatura podaje badania z użyciem kombinacji HMB i kreatyny. Autorzy  doszli do wniosku, że HMB może mieć potencjalny wpływ na skład ciała. Niemniej jednak,  jak wiadomo kreatyna ma korzystny wpływ na skład ciała i  nie będzie jednoznaczne, że to właśnie HMB daje pozytywne skutki i nie można wykluczyć, że całą robotę robi kreatyna, a nie HMB.

          Inne badania, które przeprowadzono w celu ustalenia wpływu połączenia HMB i białka  serwatkowego na siłę i uszkodzenie mięśni podczas wysiłku fizycznego, sugerują, iż to połączenie nie wpływa na zahamowanie utraty siły i bólu mięśniowego, jak również na zmniejszenie markerów uszkodzenia mięśni po wysiłku fizycznym, w porównaniu do suplementacji z osobna HMB i białka serwatkowego.

W swoim badaniu Asadi i inni, stwierdzili, że suplementacja HMB-FA zmienia spoczynkowe stężenie hormonów, a wyniki te wydają się pierwszymi wskazującymi, że suplementacja HMB-FA przez sześć tygodni może wpływać na  wzrost hormonu wzrostu (GH) i  insulinoposoby czynnik wzrostu (IGF-1) po treningu. Autorzy ci doszli do wniosku, że sześć tygodni suplementacji HMB-FA spowodowało znaczny wzrost hormonów anabolicznych z redukcją hormonów katabolicznych i niezwykłą poprawą wydajności i siły.

Bezpieczeństwo stosowania HMB

             Kilka badań wykazało, że suplementacja HMB jest dobrze tolerowana i nie odnotowano toksycznych skutków. Jednak, chociaż HMB jest naturalnie wytwarzany przez organizm, możliwe jest, że pozytywny wpływ HMB na równowagę białek w mięśniach może wywierać niekorzystny wpływ na inne tkanki. Stymulacja syntezy białek i hamowanie proteolizy  przez HMB zmniejsza uwalnianie różnych aminokwasów z mięśni do krwi i może upośledzać ich dostępność w tkankach trzewnych. Jeden z ważniejszych aminokwasów, wchodzących w skład białek roślinnych i zwierzęcych, jakim jest glutamina, jest szczególnie interesująca, ponieważ działa jako niezbędny substrat dla enterocytów i komórek odpornościowych, a jej niedobór zmniejsza syntezę białek w mięśniach szkieletowych. Badania wykazują, że u pacjentów z chorobami, stężenie glutaminy w osoczu jest niskie, a  po leczeniu/ suplementacji HMB  następuje dodatkowe obniżenie poziomu glutaminy. W związku z powyższym ważne będą badania, aby zbadać czy pozytywny wpływ HMB na masę mięśniową w kacheksji (utratą masy ciała/wyniszczeniem organizmu) jest związany z ubytkiem glutaminy i niekorzystnymi skutkami w innych tkankach.

Autor: Marta Majcherczyk

Bibliografia:

[1] Wilson J., Fitschen P., Campbell B., Wilson G., Zanchi N., Taylor L., Wilborn C., Kalman D., Stout J., Hoffman J., Ziegenfuss T., Lopez H., Kreider R., Smith-Ryan E., Antonio J..: International Society of Sports Nutrition Position Stand: beta-hydroxy-beta-methylbutyrate (HMB). J Int Soc Sports Nutr. 2013, 10, 6.

[2] Holeček M.: Beta‐hydroxy‐beta‐methylbutyrate supplementation and skeletal muscle in healthy and muscle‐wasting conditions. J Cachexia Sarcopenia Muscle. 2017, 8, 4, 529–541.

[3] Kaczka P., Michalczyk M., Jastrząb R., Gawelczyk M., Kubicka K.: Mechanism of Action and the Effect of Beta-Hydroxy-Beta-Methylbutyrate (HMB) Supplementation on Different Types of Physical Performance - A Systematic Review. J Hum Kinet. 2019, 68, 211–222.

[4] Jakubowski J., Nunes E., Teixeira F., Vescio V., Morton R., Banfield L., Phillips S.: Supplementation with the Leucine Metabolite β-hydroxy-β-methylbutyrate (HMB) does not Improve Resistance Exercise-Induced Changes in Body Composition or Strength in Young Subjects: A Systematic Review and Meta-Analysis. Nutrients. 2020 May, 12, 5, 1523.

[5] Shirato M., Tsuchiya Y., Sato T., Hamano S., Gushiken T., Kimura N., Ochi E.: Effects of combined β-hydroxy-β-methylbutyrate (HMB) and whey protein ingestion on symptoms of eccentric exercise-induced muscle damage. J Int Soc Sports Nutrition 2016, 13, 7.

Artykuły z tej kategorii