Zdrowa dieta to taka, w której makroskładniki są spożywane w odpowiednich proporcjach tak aby zaspokoić potrzeby energetyczne i fizjologiczne organizmu, zapewniając jednocześnie wystarczającą ilość mikro i makroelementów oraz odpowiednie nawodnienie.

       Rosnąca liczba dowodów potwierdza, że ​​spożycie pewnych rodzajów składników odżywczych, określonych grup żywności oraz przestrzeganie odpowiednich wzorców żywieniowych pozytywnie wpływa na zdrowie człowieka.

      Większe spożycie prozdrowotnej żywności oraz ograniczenie, a nawet wykluczenie spożycia niezdrowych produktów to nieodłączny element nawyków żywieniowych niektórych diet, takich jak dieta śródziemnomorska, dieta DASH (Dietary Approaches to Stop Hypertension ) czy dieta MIND (Mediterranean Intervention for Neurodegenerative Delay).

      Diety te mają pochodzenie roślinne z umiarkowaną lub dużą ilością ryb, ale różnią się rodzajem i ilością składników diety.

Dieta śródziemnomorska

       Dieta śródziemnomorska to schemat żywieniowy spożywany w krajach otaczających Morze Śródziemne, na przykład w Grecji.

     Dieta ta wpływa pozytywnie na funkcje poznawcze i emocjonalne człowieka. Ogranicza ryzyko rozwoju demencji, depresji, zaburzeń kognitywnych i chorób neurodegeneracyjnych, a także przyczynia się do utrzymania prawidłowej struktury układu nerwowego.

      Badania dowodzą, że ludzie stosujący przez dłuższy czas tą dietę, charakteryzują się większą objętością mózgu, mniejszym ubytkiem istoty szarej i białej w porównaniu do osób, które nie odżywiają się zgodnie z zaleceniami tej diety.

    W odniesieniu do demencji, greckie badanie przekrojowe, wykazało o 8% mniejsze ryzyko choroby. Z kolei badanie kliniczno-kontrolne dowiodło, iż stosowanie diety śródziemnomorskiej wiąże się z 24% niższym ryzykiem Alzheimera.

   Ponadto dieta śródziemnomorska wiąże się z lepszą kontrolą glikemii i czynnikami ryzyka sercowo-naczyniowego, co sugeruje, że jest ona odpowiednia do leczenia żywieniowego cukrzycy typu II.

    Niestety istnieje niepewność co do wpływu diety śródziemnomorskiej na czynniki ryzyka chorób układu krążenia zarówno w prewencji pierwotnej, jak i wtórnej. Badania naukowe wskazują niewielkie lub umiarkowane korzyści w ich prewencji.

Dieta DASH

     Początkowo była zalecana osobom mającym podwyższone ciśnienie krwi, gdyż uważano, że jej stosowanie zmniejsza ryzyko rozwoju chorób serca. Dieta ta jest skuteczną interwencją żywieniową w celu obniżenia ciśnienia tętniczego.

      Wykazano, że odżywianie się zgodnie ze wskazówkami żywieniowymi zawartymi w zaleceniach diety DASH i diety śródziemnomorskiej wpływało również korzystnie na funkcjonowanie mózgu.

      W badaniach wykazano również, że dieta DASH obniża ciśnienie tętnicze, zmniejsza poziom cholesterolu LDL i poprawia wrażliwość na insulinę.

Dieta MIND

        W 2015 roku amerykańscy naukowcy pracujący w Chicago Rush University Medical Center, opierając się na głównych założeniach obu wcześniej przedstawionych diet, opracowali nową dietę, która szczególnie korzystnie wpływa na funkcjonowanie układu nerwowego, a zwłaszcza na funkcje mózgu i przede wszystkim spowalnia rozwój procesów neurodegeneracyjnych.

     Odżywianie się zgodnie z zaleceniami diety MIND wspomaga pamięć, zmniejsza chroniczny stres, spowalnia rozwój procesów otępiennych i neurodegeneracyjnych.

     Opisano korzystny wpływ tej diety na poprawę funkcjonowania pamięci epizodycznej i roboczej oraz na pamięć semantyczną (odpowiedzialną za zapamiętywanie konkretnych faktów, wzorów i znaczeń słów), ponadto zwiększa zdolność do prawidłowego widzenia przestrzennego i przyśpiesza procesy zmysłowe.

Podstawowe produkty zalecane w diecie śródziemnomorskiej, diecie DASH i MIND

Autor: Marta Majcherczyk

Bibliografia:

[1] Cena H., Calder P.: Defining a Healthy Diet: Evidence for the Role of Contemporary Dietary Patterns in Health and Disease. Nutrients. 2020 Feb; 12(2): 334.

[2] Chłopicka J.: Czy dieta i suplementy mogą wspomóc pracę mózgu? Wszechświat, 121, 1–3/2020.

[3] Brink A., Brouwer-Brolsma E., Berendsen A., Rest O.: The Mediterranean, Dietary Approaches to Stop Hypertension (DASH), and Mediterranean-DASH Intervention for Neurodegenerative Delay (MIND) Diets Are Associated with Less Cognitive Decline and a Lower Risk of Alzheimer's Disease—A Review. Adv Nutr. 2019 Nov; 10(6): 1040–1065.

[4] Rees K., Takeda A., Martin N., Ellis L., Wijesekara D., Vepa A., Das A., Hartley L., Stranges S.: Mediterranean-style diet for the primary and secondary prevention of cardiovascular disease. Cochrane Database Syst Rev. 2019,13,3/3.

Artykuły z tej kategorii